Over Dijkputten, Eeuwkanten, Grienden en Wielen……
Ons polderlandschap is in de loop der eeuwen geleidelijk ontstaan door aanslibbingen langs de zeearmen en de aanleg van dijken. De hand van de mens heeft er dus veel invloed op gehad. Het is dan ook een cultuurlandschap en geen natuurlandschap.
Oude kaarten zijn altijd interessant omdat je daar de geschiedenis van het landschap uit kunt lezen, oude en nieuwe bedijkingen, dijkdoorbraken enz.
Deze gegevens en feiten maken een fietstocht of wandeling door de polders alleen maar interessanter.
Simon Barendregt heeft zeer fraaie kopieën van oude kaarten uit 1774 van de Molenpolder, Portlandpolder en Zegenpolder. Het nader bestuderen waard.
Op de plaatsen die wij kennen als “eeuwkanten” vonden wij de benamingen dijkputten en griend. Wat blijkt nu:
Eeuwkant
Eeuwkanten komen specifiek voor in de regio Hoeksche Waard, IJsselmonde en Dordrecht. Het zijn lage, drassige stroken langs de oude binnendijkse geulen die (vroeger) in gebruik waren als hooilanden. De eeuwkanten stonden onder water in perioden dat veel water geborgen moest worden.
Dijkput
Een dijkput is een gat (meestal langs een dijk) waaruit men grond graaft voor de aanleg of het herstel van dijken.
Griend
Een griend is een vochtige akker waarop wilgenhout wordt/werd verbouwd. Grienden liggen vaak buitendijks langs de rivier en zijn dan onderhevig aan getijdenbewegingen. Door de inpolderingen zijn er ook grienden binnendijks komen te liggen.
Wiel, waal of kolk
Wielen zijn vaak diepe plassen gelegen aan de binnenkant van een dijk en zijn ontstaan door een plaatselijke dijkdoorbraak. Bij een doorbraak kolkt het water vaak met grote kracht het achterliggende land binnen. Hierdoor ontstaat er achter de dijk een diep gat, vaak rond van vorm, het wiel. Wanneer de dijk later werd hersteld werd de nieuwe dijk gemakshalve vaak rond het wiel heen gelegd. Dit verklaart de onbegrijpelijke bochten in de dijken
Het verloop
Maar het zou ook zo kunnen dat oude dijkputten later geëxploiteerd werden voor wilgenhout, zo griend zijn geworden en later weer eeuwkanten met grasland en zelfs weer bouwland.
Boerderij van Schaberg (afgebrand in 1966).
Mocht u dit na verhaaltje meer willen weten dan kunt u zich aanmelden bij de “Kring Cultuurhistorie” van de VVPA. U kunt dan zelf (zelfstandig) mee helpen met het onderzoek naar het ontstaan en de ontwikkeling van onze polders.
De hierboven afgebeelde kaartjes zijn uit 1774. Dit is trouwens een zeer bewogen jaar geweest voor (de bewoners van) de boerderij van Schaberg zo lees ik in het boek “Rhoonse Boerderijen en hun bewoners” van Arie Beukelman:
VVPA, Kring Cultuurhistorie
Rhoon, 1 november 2020